Dlaczego dynia jest zdrowa?

Należy do warzyw sezonowych o stosunkowo mdłym smaku. Może z  tego właśnie powodu na zasadzie przeciwieństwa pasuje do wyraźnych i intensywnych przypraw używanych w meksykańskiej kuchni. Co ciekawe dynia po raz pierwszy uprawiana  była w Meksyku.  

Czy to zrządzenie losu czy jego uśmiech? Ciężko o jednoznaczną odpowiedź. Wiadomo na pewno, że mamy do czynienia z ciekawym surowcem kulinarnym o wysokiej aktywności biologicznej. Dlatego dynia stanowi w ostatnich latach obiekt zainteresowania ze strony społeczeństwa a co za tym idzie przemysłu spożywczego. Produkowane są zupy, przetwory, dżemy, sosy, marynaty, ciasta … 

Smak dyni a przyprawy

Dynię rozpoznajemy przede wszystkim po intensywnie pomarańczowo – żółtym kolorze skórki i  miąższu. Powinniśmy łączyć ją z intensywnymi przyprawami, półproduktami i innymi warzywami, które wprowadzą dodatkowe aromaty. Doskonale pasuje do niej miód, czosnek, curry, pomidory, pieprz cayenne, imbir, cytryna, pomarańcza.

Konsystencja miąższu jest wyposażona w śluzowate frakcje co nadaje potrawom niespotykaną teksturę. Ciekawą cechą zauważoną przez kucharzy w produkcji potraw z dyni jest długi okres przyjmowania smaku tzn. zaraz po doprawieniu np: kremu z dyni – trudno uzyskać harmonię i pełnię smaków.

Dopiero po odstawieniu, przestygnięciu i odczekaniu kilku godzin wszystko się balansuje i zyskuje nieco inny, właściwy wymiar. 

Dlaczego dynia jest zdrowa?

Miąższ jest niskokaloryczny i zawiera tylko 26 kcal/100g. Kwas asparaginowy, glutaminowy i arginina to aminokwasy dominujące w składzie tego warzywa. To dopiero przedsionek składników odżywczych jakie zawiera dynia. Owoce dyni zawierają witaminy z grupy B, C, E oraz składniki mineralne takie jak:  Mg, Ca, P, Fe, F, Se.

Pestki bogate są w nienasycone kwasy tłuszczowe i błonnik pokarmowy. Olej z pestek dyni – możemy wykorzystać do polewania dań zimnych (miksów salat i warzyw), surówek. Wykorzystać do przygotowania dressingów i urozmaiconych sosów winegret.

Wśród związków bioaktywnych dominują w dyni karotenoidy: beta – i alfa – karoten stanowią najliczniejsze frakcje.

Udowodnione prozdrowotne działanie:

• Hipoglikemiczne  (statystycznie niższy poziom glukozy we krwi)
• Przeciwnowotworowe (przeciwkacerogenne).
• Hipolipemiczne (obniżenie średniej ilości lipidów w surowicy krwi).
• Przeciwdrobnoustrojowe, przeciwgrzybicze, przeciwpasożytnicze (ustalono na podstawie badań, że wodne i alkoholowe ekstrakty z dyni działają hamującą na rozwój bakterii (m.in. Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Salmonella cholerasius)
• Przeciwutleniające likwidacja nadmiaru wolnych rodników

Kwiaty dyni

Kwiaty dyni olbrzymiej wykazują silne działanie przeciwdrobnoustrojowe szczególnie na gatunki bakterii takie jak: Salmonella typhimurium, Escherichia coli, Enterococcus faecalis i Bacillus cereus i grzybów: Curvularia lunata i Candida albicans.

W związku z tym używając kwiatów dyni do potraw zyskujemy nietuzinkowy surowiec kulinarny (kwiaty smażone w cieście) oraz zdrowy składnik diety.

Jak upiec dynię?

Najdogodniejszą formą wstępnego przygotowania dyni jest upieczenie jej kawałków pociętych nawet w nieregularne kształty. Warto też polać olejem przed włożeniem do pieca, aby powierzchnia dyni nie przypaliła się za bardzo, ale dopiekła na całym przekroju. Dobrym dodatkiem do pieczenia jest czosnek nawet nieobrany, przecięty na pół i wrzucony na blachę pomiędzy kawałki.

Przed pieczeniem pamiętaj, aby posypać wszystko solą. Upieczona dynia jest bardziej aromatyczna, podobnie jak inne pieczone warzywa. Nadaje się na sporządzenie past, hummusów, puree, kremów, pulp czy jako dodatek do ciast po zblendowaniu lub zmieszaniu z jabłkami.

Pod wpływem temperatury traci niestety część wartości odżywczych (głównie wrażliwych karotenoidów). Nawet jeśli wyeliminujemy 50% związków prozdrowotnych nadal pozostaje bardzo wartościowym produktem, który powinien znaleźć miejsce w naszym jesiennym menu.

Bibliografia:

Kulczyński, Bartosz, Magdalena Człapka-Matyasik, and Anna Gramza-Michałowska. „WARTOŚĆ ŻYWIENIOWA DYNI.” Energia (kcal) 26.19 (2016): 15.Szwejda-Grzybowska, Justyna, Anna Wrzodak, and Stanisław Kaniszewski. „Wybrane wskaźniki wartości odżywczej i jakość sensoryczna dyni surowej i po upieczeniu.” Zeszyty Naukowe Instytutu Ogrodnictwa 25 (2017).